arsyet per kete projekt ligj

Ky ligj paraqet bazën për rregullimin e nxitjës së investimeve vendore dhe investimeve direkte të jashtëme, të cilat do të mundësonin nxitjen e shpejtuar të zhvillimit ekonomik, punësimin, rritjen e aftësis konkuruese të ndërmarrjeve, mundësin e lehtësimit të pjesëmarrjës në burimet ndërkombëtare financiare dhe në rritjen e eksportit. Ndër të tjera ky ligj do të mundësonte fillimin e ardhjës të filialeve të kompanive transnacinale, që me pasurit e tyre të fuqishme siq janë kapitali, teknologjia, shkollimi dhe rikualifikimi i fuqisë punëtore, standardet për mbrojtjen e ambientit, me një fjalë ato për një afatë të gjatë mund t’i kontribojnë zhvillimit të ri të qëndrueshëm ekonomik të Kosovës.

Siq po tregojnë përvojat ekonomis botërore, kapaciteti i qeverive në qeverisjen me ekonomi dhe me arritjen e qëllimeve ekonomike nacionale nga politika fiskale gjerë te mbrojtja e ambientit, janë të formuara me forcën e korporateve tranonacionale.

Për të gjitha këto trende pozitive që mund të ndodhin, shpeshëherë nga kolluaret e caktuara krijohet një lloj skepticizmi apo më mirë me thënë konzervatizëm ekonomik, “se jemi në rrezikë që Kosova t’ju shitet t’huajve” mandej është prezente frika që arsyetohet, se a thua:

a do të jenë strategjit e kompanive të huaja dhe operacionet e tyre në harmoni me qëllimet dhe politikën nacionale të vendit?

a do ta sjellin korporatat transnacionale kapitalin nga jasht, duke mos i thithur në këtë rast burimet e mangta vendore?

a do të jenë teknologjit e transferit në harmoni me mundësit dhe kushtet lokale?

a do të tregojn kompanit e huaja fleksibilitet për participin lokal në pronësi dhe kontroll?

a do të kontirbojnë në zhvillimin e resurëseve njerëzore dhe në investime në infrastrukturën përkatëse?

a do ta shpejtojn kapacitetin eksportues të vendit?

Me një fjalë a do të sillen si qytetarë të mirë të koporatës?



Përgjegjëjet në këto çështje mund të jenë pozitive dhe negative, kjo është shumë pak e rëndësishme. E rëndësishme për ekonomin e Kosovës (e cila për momentin është e varfur e vogël e deindustrializuar, dhe tani për tani e pa adres) është që të gjitha këto të rregullohen me ligj.



Qëllimi i ligjit



Me këtë praojektligj sigurohen dhe mbrohen investimet vendore dhe të huajat dhe praktikisht intensiofikohen mundësit e partneritetit ndërmjet Qeveris së Kosovës dhe investuesëve potencial vendor dhe të huajëve. Masat nxitëse për favorizim ose lehtësimi tatimor dhe doganor, do të sigurojn që në veprimtarit ekonomike të arrihet qëllimi kryesorë: inkuadrimi i ekonomis kosovare në rrjedhat e këmbimit ndërkombëtar. Me këtë do të arrihet që ekonomia e Kosovës të bëhet ekonomi e vogël e hapur, që do të jetë nën ndikimin e proceseve zhvillimore të ekonomis globale, me këtë do të intesifikoheshin transicioni, transformimi dhe ristrukturimi, do të fillonin reformat shoqërore-ekonomike dhe tërë kjo do të mundësonte integrimin më të shpejt të ekonomis kosovare në UE-në, gjithëher duke u mbështetur në standardet e strategjis integruese evropiane.



Përmbajtja e Projektligjit



Projektligji i ka pesë kapituj:



Në kapitullin e parë përcaktohen dispozitat e përgjithëshme të sistemit të masave nxitëse përmes të cilave arrihen këto qëllime:



krijohet siguria ekologjike e veprimtarive ekonomike;

vendosja e paisjeve të reja dhe e teknologjisë bashkëkohore;

zbatimi i porceseve të reja të prodhimit dhe të prodhimeve të reja

punësimi më i madh dhe riedukimi i të punësuarëve;

modernizimi dhe ngritja e afarizmit;

zhvillimi i prodhimit në shkallë më të lartë të përpunimit;

rritja e eksportit;

rritja e aktivitetit ekonomik në rajonet e Kosovës, në të cilat rritja ekonomike dhe e punësimit kanë mbetur nën mesatarën e vendit;

kursimi i energjis;

forcimi i veprimtarive informatike;

bashkëpunimi me institucionet financiare ndërkombëtare;

përshtatja e ekonomisë së Kosovës ndaj standardeve evropiane;



Kapitulli i dytë, përmban masat nxitëse për favorizim tatimor dhe doganor, që mundësojn rritjen e investimeve, hapjen e vendeve të reja të punës, riedukimi profesional ose rikualfikimin e punëtorëve.

Kapitulli i tretë, përcakton favorizimet tatimore dhe ato doganore, me saktësi i cakton kriteret dhe kushtet që do t’u mundësohen investuesëve të favorizimeve tatimore dhe doganore, me kusht që t’u përmbahen dispozitave ligjore sipas këtij ligji.

Këtu vlen të përmendët lartësia shkallës së lehtësimeve tatimore e cila mundet me zgjuar diskutim “se a është e lartë apo tepër e ultë”, lidhur me këtë mendimi im është se këto lehtësime tatimore janë në nivel të konkurencës të masave nxitëse e cila është mjatë e ashpër në të gjitha ekonomit e vendeve postsocialiste, prandaj çdo tendencë që këto kritere të ndryshohen (duke thënë se 10 vjetë është shumë që të vlejn favorizimet tatimore me shkallën 7% mandej 3% dhe zero, mvarsisht nga shuma e kapitalit të investuar dhe numrit të të punësuarve. Prandaj, çdo ndryshim i këtyre kritereve ekonomin e varfur të Kosovës do ta bënte jo konkuruese në krahasim me ekonomit e rajonit. Duke u bazuar në këtë unë besoj se do të përkrahen këto kritere konkrete të favorizimeve tatimore për investuesit potencial.



Kapitulli i katërt, përfshin dispozitat ndëshkimore.



Kapitulli i pestë, përfshin dispozitat kalimtare dhe të fundit.





Kapaciteti për hartimin e Projektligjit.





Në procesin e hartimit të këtij projektligji jamë konsultuar me ekspert vendorë dhe ndërkombëtar njohës të mirë të kësaj çështje, si dhe e kam shqyrtuar edhe literaturën përkatëse. Njiherit kan analizuar edhe ligje përkatëse të disa vendeve në transicion (që kryesisht janë të ngjajshme) që duke e jetësuar në praktikë këtë ligj kanë arritur ta kalojn me sukses fazën e transicionit shoqëror ekonomik, duke siguruar investime direkte të huaja, që u kanë mundësuar atyre zhvillim të qëndrueshëm ekonomik dhe zvogëlimin e papunësisë.



Zonja dhe zotrinj deputet, Projektligji për nxitjen e investimeve është më se i domosdoshëm për ekonomin e Kosovës e cila po përjeton krizën më të thellë të mundëshme ekonomike, mungesën drastike të akumulimit të kapitalit vendor shkalla joreale e kamatave, janë disa indikatorë që procesin e posa filluar të tranzicionit dhe transformimit ekonomiko-shoqëror e kanë bër shumë të gjatë, të dhimbshëm të mundimshëm i cili po shkakton shpenzime të larta. Prandaj e vetmja alternativë për ringjalljen e ekonomis së rrënuar dhe të deindustrializuar të Kosovës, janë investimet direkte të huaja dhe vendore në këtë rast duke u bazuar në kapitalin e diasporës.Vlen të veçohet se gjerë më tani potencialin e kapitalit të diasporës tonë e kemi nënçmuar gjerë në keqëtrajtim për shkak të mungesës administrativo-ligjore.Me këtë Projektligj mundësohet që diaspora jonë ta këthen besimin e humbur,dhe që do të filloj të investoj kapitalin e saj në ekonomin e Kosovës.

Jetësimi i këtij Ligji është e vetmja terapi që u mundëson qytetarëve të Kosovës të fillojn të dalin nga varfëria dhe joperspektiva si shkak i papunësisë së lartë.

Sipas kësaj që u tha më lartë, kërkoj nga komisioni përkatës pran Odës Ekonomike që të shqyrtoj mundësit për projekt propozimin e Projektligjit për nxitjen e investimeve në Kosovë, që i njejti ti propozohet Qeveris apo parlamentit me qëllim të miratimit.