ekonomi
Prishtinė Vonesa e bartjes sė kompetencave nė fushėn e ekonomisė nga UNMIK-u te Qeveria e Kosovės, vetėm sa do tė bllokojė zhvillimin ekonomik tė vendit dhe do tė rrisė shkallėn e korrupsionit dhe papunėsinė, thonė ekspertė tė ekonomisė. Ndėrkaq, zyrtarė tė Qeverisė sė Kosovės pohojnė se faza e transicionit sapo ka filluar, ndonėse jo zyrtarisht, dhe se shumė shpejt do tė vihen nė kompetenca tė kosovarėve tė gjitha subjektet qė kanė tė bėjnė me zhvillimin ekonomik. Zėdhėnėsi i Qeverisė, Hajredin Kuqi, thekson se kohėn e fundit UNMIK-u nuk ėshtė nė pozitė udhėheqėse siē ka qenė mė parė, por janė duke i koordinuar punėt sė bashku me tė gjitha institucionet ndėrkombėtare qė tė pėrshpejtohet faza e transicionit.
Ėshtė e vėrtetė se me UNMIK-un nuk ėshtė gjendja siē ka qenė mė parė, por qėllimi ynė ėshtė qė tė koordinojmė punėn me tė gjitha institucionet. Ne i kemi synimet tona qė tė pėrshpejtojmė fazėn e transicionit dhe tejkalimin e disa pengesave shumė shpejt, ka pohuar Kuqi. Sipas tij, qėllim i legjislativit kosovar ėshtė qė tė vėrė nėn kontroll ndėrmarrjet publike, pėr tė cilat kohėve tė fundit numri njė i Qeverisė sė Kosovės ka pohuar se janė kampione tė korrupsionit dhe tė keqmenaxhimit.
Musa Limani, profesor nė Universitetin e Prishtinės, thekson se Shtylla IV e UNMIK-ut, pėrgjegjėse pėr zhvillimin ekonomik nė Kosovė me politikėn makroekonomike qė ka zhvilluar, nuk ka qenė produktive, dhe kjo gjė ėshtė parė qartė sidomos nė procesin e privatizimit. Procesi i privatizimit, siē ėshtė kryer te ne nuk ka dhėnė efektet e pritura. UNMIK-u nuk ka kontribuar nė zhvillimin ekonomik, por ka dėshtuar sidomos nė procesin e privatizimit, me ērast shumė ndėrmarrje shoqėrore, janė bėrė burim i korrupsionit, rritjes sė armatės sė tė papunėve dhe shkatėrrimit tė ekonomisė, ka thėnė Limani.
Sipas tij, Qeveria hapin e parė qė duhet ta bėjė sipas Pakos sė Ahtisarit, duhet qė sa mė shpejt tė marrė nė duar hartimin e politikave makroekonomike dhe zhvillimin ekonomik tė vendit. Nė anėn tjetėr, Russell Geekie, zyrtar pėr informim nė UNMIK, thekson se ky institucion do tė vazhdojė tė jetė organ ekzekutiv nė bazė tė Rezolutės 1244 tė Kėshillit tė Sigurimit. Ai thotė se transicioni qė parashihet Pakon e Ahtisarit, ėshtė baza tė cilėn e pėrdor Bashkimi Evropian pėr pozicionimin e vet, duke shtuar se UNMIK-u do tė pėrcjellė me vėmendje kėto ndryshime dhe se do tė veprojė nė kohė tė duhur. Sa i pėrket transferimit tė kompetencave nė fushėn e ekonomisė, ai thotė se ėshtė e rėndėsishme qė kjo tė bėhet nė kohėn e pėrshtatshme, derisa shumica e kompetencave tashmė janė bartur tek institucionet e Kosovės.
Zhvillimi ekonomik ndikohet nga shumė faktorė. Mendoj se ėshtė mė rėndėsi qė ēdo transferim i kompetencave tė bėhet nė kohė tė duhur dhe, siē e dini, deri tani janė bartur shumica e pėrgjegjėsive tek institucionet kosovare, ka pohuar Geekie.
Nė vendimin e Bashkimit Evropian pėr dėrgimin e misionit EULEX nė Kosovė, thuhet se ky mision do tė jetė operacional vetėm pas njė periudhe tė paraparė tė transicionit prej rreth 120 ditėsh, gjatė sė cilės UNMIK-u do tė bartė pushtetin e tij tek institucionet e Kosovės dhe gjatės sė cilės kohė ndėrtohet misioni EULEX pėr tė qenė i gatshėm ti mbėshtesė autoritetet e Kosovės nė pėrpjekjet e tyre pėr ndėrtimin e njė sistemi tė qėndrueshėm dhe funksional tė sundimit tė ligjit. Gjatė kėsaj periudhe, UNMIK-u mban pėrgjegjėsitė e plota operacionale dhe se EULEX-i nuk do ta zėvendėsojė UNMIK-un, por trashėgimtarė tė UNMIK-ut do tė jenė institucionet e Kosov