Fizika (greq. φυσική, fisiki =
natyrė, amtyrė) ėshtė degė e shkencės e cila merret me zbulimin dhe
veēorizimin e ligjeve gjithėsinore qė sundojnė lėndėn, energjinė,
hapėsirėn, dhe kohėn, si edhe sjelljen dhe ndėrveprimet mes tyre.
Fizika ėshtė shkenca nėpėrmjet sė cilės njerėzit pėrpiqen tė shpjegojnė
dukuritė natyrore. Fizika pėrshkruhet edhe si "shkence themelore" sepse
fusha tė tjera si kimia dhe biologjia hulumtojnė sisteme veēoritė e tė
cilėve mvaren nga ligjet e fizikės.
Fizika ėshtė e lidhur ngushtė me tė gjitha shkencat e tjera natyrore,
veēanėrisht me kiminė, e cila nga ana e saj me kalimin e kohės ka marrė
shumė koncepte nga fizika, mbi tė gjitha nė fushat e termodinamikės,
elektromagnetizmit, dhe mekanikės kuantike.
Fizika ndahet nė dy disiplina: nė fizikė teoretikore dhe fizikė
eksperimentale. Fizika teoretikore merret kryesisht me pėrshkrimet
formuluese, ndėrsa fizika eksperimentale me rikrijimin dhe matjen e
dukurive natyrore tė njohura.
Degėt e fizikės
Mekanika | Termodinamika | Elektromagnetizmi | Optika | Akustika |
| Fizika e trupave tė ngurtė | Relativiteti | Fizika bėrthamore | Fizika kuantike | Astrofizika
Historia e fizikės
Mbas hovit qė kishin marrė shkencat e matematikės dhe filozofisė nė
Greqinė e lashtė, u paraqit nevoja e degėzimit tė tyre. Kėshtu, nė
tekstet e shkruara nė atė kohė, bėhet gjithnjė e mė shumė dallimi nė
mes tė problemeve qė zgjidheshin nga matematika, filozofia dhe degėt e
tyre.
Sot fizika ėshtė shkencė nė vete. Biografitė e disa nga shkencėtarėt tė
cilėt kontribuan nė kėtė drejtim mund t“i gjeni nė listėn e mė poshtme.
Madhėsitė fizike themelore
Madhėsitė fizike themelore janė gjatėsia, masa, koha, rryma elektrike, sasia e lėndės, temperatura dhe intesiteti i dritės.
Rreth fizikės
Nils Bor (Niels Bohr): Ėshtė gabim tė thuhet se fizika shėrben pėr tė
gjetur se si funksionon natyra. Fizika merret me atė ēfarė mund tė
themi ne pėr natyrėn.
Albert Ajnshtajn: Fizika ėshtė njė pėrpjekje konceptuale pėr tė prekur
realitetin ashtu siē mendohet tė pavarur nga realiteti i vėshtruar.
Teoritė fizike janė nė fund tė fundit shpikje tė mendjes njerėzore tė
cilat ne i pėrdorim pėr organizimin dhe shtimin e "pėrvojės sonė".
burimi:wikipedia.